Ankara' nın Gizemi: Sof

       

Eminim başınıza gelmiştir veya aynı cümleyi siz de kurmuşsunuzdur. Diğer şehirlerde tarihi mekanları gezerken o şehirde oturan beraber gezilen arkadaş eş dost şu tabiri kullanır: 'Kaç yıldır buradayım böyle tarihi yerlerin olduğunu bilmiyordum'. Sözün kısası elinin altında olunca genelde kendi şehrinin değerli mekanlarını gezmek aklımıza gelmez. Çengelhan veya başka bir deyişle Rahmi M. Koç Müzesi benim için Ankara Kalesi'nde henüz keşfedemediğim müze idi. Ankara üzerine kafa yoran biri olarak 'Tarih'i Dokumak: Bir Kentin Gizemi, Sof' sergisi ve sergi küratörü ile sergi turu benim için biçilmiş kaftan idi.

Ankara Kalesi'ne geldiğimde tahmin etmediğim bir turist kalabalığı ile karşılaşıyorum. Ankara ve Ankara'daki tarihi yerler hakkında belli bir farkındalık oluşuyor belki de...

Sergi turuna katılabilmek için şimdilik müzeyi gezmeden Sof Sergisi'ne geçiyorum...

Ankara keçisi (Caprahircusancryrensis), Bovidae familyasının (Boynuzlugiller) Capra cinsinden, 13. yüzyılda anadoluya Türklerle geldiği düşünülen bir canlı...  

Ankara keçisi üretimi aslında anadolu dışında zaman zaman başarısızlıkla sonuçlansa da keçimiz günümüzde Antartika dışında tüm kıtalarda...

 Tiftik, dünyadaki tabir ile mohair sözcüğü parlak keçi lifinden yapılan giysi anlamına gelen "muhayyer" den gelmekte...

 

Sof kumaş daha çok Beypazarı’nda dokunmakla beraber Ankara’da da dokuyanlar vardı. Bunlar genellikle Ermenilerdi. Dokumada kullanılan çeşitli araçlar...

Şu anda Ayaş'ta Ankara keçisi üretilmekte ve  tiftik ürünleri oluşmakta, Tosya'da ise geleneksel tiftik dokumacılığı devam etmektedir...

 Boyandıktan sonra tiftik...

 Sergi küratörlerinden Gözde Çerçioğlu Yücel'in anlatımıyla Sof Ticareti'nde Ankara'nın önemi...

 

VEKAM Arşivi' nden...

 Cumhuriyet dönemi canlandırılmaya çalışılan tiftik keçisi üretimi ve tiftiğin işlenmesi için 1932'de kurulmuş olan Türkiye Tiftik Cemiyeti ve başkanı Süleyman Sırrı İçöz...

 Etnoğrafya Müzesi.  Sadberk Hanım Müzesi, Topkapı Sarayı Müzesi' nden gelen sof kumaştan yapılmış çeşitli giysiler...

Topkapı Sarayı' ndan örnekler.... 

1. Katta Ankara hakkında gerçekten kıymeti büyük bir eser var Amsterdam Rijksmuseum Müzesi'nden. 117x198 cm boyutlarında, bez üzerine yapılmış yağlıboya bir Ankara tablosu...

Yakın geçmişte kaybettiğimiz Prof. Dr. Semavi Eyice tarafından tablonun Halep'e değil de Ankara'ya ait olduğu ortaya çıkarılmış...

Keyifle vakit geçirilecek interaktif bir harita - tablo oluşturulmuş sergide...

2. katta ise Sof kumaşın günümüzde candırmaya çalışan Altınyıldız, Tiftikbirlik, Ferle Mohair, Mohair & Angora gibi kuruluş ve Olgunlaştırma Enstitüsü gibi kurumların üretimleri sergileniyor...

Sadece sof kumaştan yapılmış takım elbise...

Maalesef çoğu girişim maliyet/fayda oranı yüksekliğinden şu an için faal değil...

Ankara ve Ankara'nın sembolü olarak Ankara keçisi...

Sergi küratörlerinden Gözde Çerçioğlu Yücel ile bu keyifli Sergi turunun bitmesi ile artık gezme sırası Rahmi M. Koç Müzesi' nde...

 

Meraklısı için İleri Okuma ve Kaynaklar:

1.Yanar A. Akpınarlı F. Geleneksel Anakara Sof Dokumaları (https://www.journalagent.com/jas/pdfs/JAS_4_2_170_179.pdf)
2. Menteşelerini Gürler A. Türkiye Tiftik Cemiyeti Tarihçesi (http://www.lalahanhmae.gov.tr/Dokuman/TR/09022012105029.pdf)
3.Tamur E. Amsterdam'da Bir Ankara Resmi
(https://kebikecdergi.files.wordpress.com/2012/07/30_erman.pdf)